Mənzil alarkən necə qənaət etmək olar?
Mənzilə sahib olmaq çoxlarının arzusudur. Lakin indiki dövrdə, insanların gəlirlərinin aşağı olduğu bir vaxtda hər kəsmi bahalı mənzillərə sahib olmaq iqtidarındadırmı? Əlbəttə ki, yox. Əksəriyyət çalışır ki, cibinə uyğun mənzilə sahib olsun. Kiçik olsa da, daldalanacaq bir evləri olsun. Nəticədə insanlar daha ucuz mənzil axtarışına çıxırlar. İlk qarşıya çıxan sual o olur ki, mənzil alarkən nədə qənaət etmək lazımdır, nədə yox və ya ucuz mənzili harada, nə vaxt almaq olar? İlk öncə mənzillər bildiyimiz kimi şəhərin mərkəzinə, universitetlərə, metroya yaxın olduqda onların qiyməti gözə çarpacaq dərəcədə fərqlənir. Buna görə də mənzildə pula qənaət etmək istəyənlər evlərini daha çox qəsəbələrdə alırlar. Lakin “ucuz ətin şorbası olmaz” fikri ilə irəli çıxaraq nəzərə almaq lazımdır ki, bəzən qəsəbələrdə su, qaz və işıq problemi olur. Buna görə də bu cür faktorları nəzərə almaq lazımdır.
Binalarda adətən mənzillərin qiyməti mərtəbə artdıqca artır. Bəzən birinci mərtəbə ucuz olsa da, çoxsu səs-küyə, toza görə həmin mərtəbəni istəmir. Ancaq indiki vaxtda yeni tikililərdə bu problemlər demək olar ki, yoxdur. Üstəlik nəzərə alın ki, lift ilə qalxmaq (bəzən xarab da ola bilər), yüklərin daşınması kimi problemləriniz olmayacaq. İkincisi, ən üstdəki mənzillər ucuz olur. Bəzi mənzil sahibləri yüksəklikdən qorxduqları üçün, eynilə yük daşınması məsələsini düşünərək yuxarı mərtəbədən çəkinirlər. Ən üst mərtəbənin üstünlükləri odur ki, sizdən yuxarıda qonşunuz olmur, ən yaxşı mənzərə və təmiz hava sizdə olur və ən əsası qiymətdə ucuz gəlir.
Tikinti şirkətindən endirim almağın yollarından biri də mənzili nəğd qiymətinə almaqdır. Şirkət üçün siz real alıcı sayıldığınızdan, sizi əldən verməməkdən ötrü mütləq şəkildə endirim edəcəkdir. Mənzildə qənaət etmək istəyirsinizsə ipoteka sizlik deyil. Çünki ipoteka faizini tikinti şirkəti deyil, krediti verən bank təyin edir. Bank isə hər mənzildən bacardığı qədər daha çox gəlir əldə etmək istəyir. Nəticədə siz bir mənzilə 3 dəfə daha çox pul ödəmiş olursunuz. Tikinti şirkətlərinin öz daxili kreditləri olur, çalışın ondan istifadə edəsiniz. Bu zaman yenə də endirim əldə edə bilərsiniz. Bəzi tikinti şirkətləri alıcıları özlərinə cəlb etmək üçün bir sıra kampaniyalar təşkil edirlər. Misal üçün bəziləri faizləri aşağı salırlar, bəziləri mətbəx, qonaq otağı mebellərini hədiyyə edir. Binanın ilkin mərhələsində mənzillərin qiyməti ucuz olur. Bəzən elə olur ki, tikinti şirkətinin sahibi tikintiyə başlamadan mənzillərin pullarını yığmağa tələsir.
Düzü bu mərhələdə həmin binada mənzil almaq risklidir. Yaxşısı bu olardı ki, binanın tikintisinin ortasında alasınız. Həm tikintinin dayanma riski aşağı olur, həm də mənzili son qiymətindən ucuz ala bilərsiniz. İpotekaya mənzil almasanız da, vatıkən ipoteka mənzili kimi verilmiş bir evi almaq fikrini dəyərləndirə bilərsiniz. Bu cür mənzillər adətən sizdən qabaqkı payçının kredit ödənişlərini yerinə yetirmədiyi üçün bankın müsadirə edib tikinti şirkətinə təhvil verdiyi mənzillər olur. Və ya bankın nəzdində qalır. Həmin mənzillər öz dəyərindən 20% ucuz hərraca çıxarılaraq satılır. Bundan başqa ilkin olaraq mənzili təmirsiz olaraq əldə etməklə pulunuza qənaet etmiş olarsınız. Tikinti şirkətləri bəzən santexnikada, bəzək-düzək mərhələsində ucuz materiallar istifadə edərək mənzilinin hər kvadrat metrinə 2-3 qat baha qiymət qoyurlar. Evi təmirsiz formada alaraq, özünüz sərbəst şəkildə tikinti materiallını seçərək, pulunuza qənaet etmiş olarsınız. Böhran dövlərində işsizlik ucbatından vətəndaşlarda alıcılıq qabiliyyəti düşür. Nəticədə tikinti şirkətləri həmin ərəfələrdə endirim etməyə məcbur olurlar. Sonda ucuz olsun deyib, hüquqi cəhətdən riskli mənzil almayın. Nəticədə evinizi əlinizdən almasalar da, uzun müddət hüquqşünas xidmətindən istifadə etməli olacaqsınız.
